“Турбулентнасць вакол Ecce Homo неабходная” – Элізабет Ольсан наведала EKHO-Stockholm

— Безумоўна, многія адчувалі сябе пакрыўджанымі, засмучанымі і зняважанымі маімі фотаздымкамі, — прызналася фатографка Элізабэт Ольсан, калі яе запрасілі ў EKHO-Stockholm, каб расказаць пра сваю нашумелую фотавыставу Ecce Homo.

— Але я таксама доўгі час адчувала, як мне сумна і балюча ад таго, што мяне не прымаюць як гомасексуальную асобу ў царкоўных колах. Недзе павінен быў выйсці на паверхню гэты боль, — патлумачыла яна. Яна таксама скарысталася магчымасцю, каб даць уласныя тлумачэнні, як можна інтэрпрэтаваць сімволіку на яе фотаздымках.

Элізабет Ольсан прадэманстравала дванаццаць згаданых фотаздымкаў перад перапоўненай царквой «Нябёсы на Зямлі» (Himlajorden).  Яна пачала з апісання асабістага вопыту, які стаў адпраўной кропкай для працы з Ecce Homo.

— Некалькі маіх сяброў памерлі ад СНІДу, а царкоўныя газеты пісалі, што СНІД — гэта Божая кара для гомасексуалаў. Царква загнала ў мяне церне. Я хацела неяк ушанаваць хлопцаў, якія пайшлі з жыцця, і паказаць, як Ісус сярод нас, гомасексуалаў. Акрамя таго, я прысутнічала на вяселлі, дзе адчувала сябе абыйдзенай. Тады я чула, што адзінае магчымае каханне – паміж мужчынам і жанчынай, сказала яна.
Таму Элізабет Ольсан цвёрда настроілася выйсці з утульнай зоны камфорта звычайнага фатографа.

Забабоны знешняга свету

— Я працавала фатографам 18 гадоў, з рэкламай, газетамі, Амеліяй і вялікай колькасцю абдымкаў. У такой атмасферы я адчула патрэбу расказаць нешта больш актуальнае, — патлумачыла сп-ня Ольсан.

Фотамастачка чэрпала натхненне для адзінаццаці з дванаццаці фатаграфій з карцін і скульптур, зробленых па розных біблейскіх матывах. Мікеланджэла, Гюстаў Дорэ, выстаўлены ў музеі Прада ў Мадрыдзе былі крыніцамі яе натхнення.

— Гэтак жа як Марыя, Іосіф і Ісус павінны былі ўцякаць ад меча Ірада, так і гомасексуальная сям’я вымушана хавацца ад забабонаў знешняга свету, — патлумачыла Элізабет Ольсан фатаграфію з сямімесячным Эмілем у яслях у атачэнні дзяўчыны і пары геяў.
Двух сяброў Элізабет, якіх забраў СНІД, клікалі Магнус і Томі. Асабіста ім быў прысвечаны матыў хросту з аголеным Ісусам, якога хрысціў Ян Хрысціцель.

Вялікае значэнне сімвала
— Яны памерлі ў сваёй хваробы ў маўчанні і ў сораме. Я хацела, каб іх сустрэча на нябёсах запомнілася як нешта прыгожае, — зазначыла сп-ня Ольсан.
Гэта быў адзін з сюжэтаў, які выклікаў самыя бурныя эмоцыі. Але для Элізабет Ольсан ён мае вялікую сімвалічную каштоўнасць. Экспазіцыя ў саборы Упсалы магла б быць менш спрэчна ўспрынятай, калі б фотаздымак з хрышчэння не быў уключаны, кажа сп-ня Ольсан.
— Я, напэўна, значна палегчыла б жыццё настаяльніцы сабора Туўлікі Койвунен Бюлунд, каб не ўключыла гэты фотаздымак у экспазіцыю. Але ў ім ёсць важны сэнс прыпавесці. Калі Ісус выходзіць з вады, ён выходзіць як Месія. Тады ён разумее, якім павінна быць яго жыццё, якім шляхам яму ісці. Гэта таксама выдатны час, калі вы робіце камінаўт яе гей, калі вырашыце пайсці на гэты крок.
Праз матыў хросту таксама ўздымалася пытанне пра сексуальнасць Ісуса. Элізабет Ольсан дала нечаканы адказ на гэта пытанне.

Геі ў скуры з БДСМ-атрыбутыкай
— Мяне часта пытаюць, якую сексуальнасць меў Ісус. Мяне не цікавіць яго сексуальнае жыццё. Для мяне ён не меў сексуальнасці. Замест гэтага я лічу яго боскім і моцным, — падкрэсліла сп-ня Ольсан.
Пры распрацоўцы сюжэта фотаработы з Ісусам у асяроддзі геяў у скураным адзенні Элізабет Ольсан адштурхнулася ад карціны дацкага мастака Карла Блоха, якая адлюстроўвае Хрыста сярод нявольнікаў.
— Калі я ўбачыла карціну Блоха, мне адразу стала зразумела, што менавіта сярод геяў у скуры на гэтай фатаграфіі будзе Ісус. Было важна, каб яны былі са сваёй атрыбутыкай. Мне падабаецца кантраст паміж мяккай вопраткай Ісуса і тым, што выглядае вонкава жорсткім.

 

Даведалася пра сяброўства
— Але толькі на паверхні, — падкрэсліла яна. Таму што калі і ёсць нейкая суполка у квір-свеце, якя дала для Элізабет Ольсан «універсітэт спагады», дык гэта геі ў скуры з БДСМ-супольнасці.

— Нідзе я так шмат не даведалася пра сяброўства, каханне і давер, як ад іх, — сказала яна.

Але біблейскі тэкст, які прыналежыць да фота і які папярэджвае аб крывадушнасці фарысеяў і кніжнікаў, выклікае ў яе іншыя думкі.
— Гэта тэкст, пра які я думаю, калі чую людзей у храме, якія лічаць, што ўсё гэта з Ecce Homo жахліва.
Фота з абноўленай выявай Вячэры Гасподняй таксама выклікала бурную рэакцыю.

Чужы абутак
— Гэта фота з маім каханнем да трансвестытаў, — растлумачыла сп-ня Ольсан. У гей-колах здараецца, што вы ставіце адзін аднаго ў ранжыр, а потым трансвестыты апынаюцца далёка ў іерархіі, таму што вы саромеецеся іх і не думаеце, што яны павінны быць часткай нашай супольнасці.

Таксама вялася дыскусія пра тое, чаму Ісус надзеў высокія абцасы і піў шампанскае разам са сваімі паплечнікамі падчас прычасця.

— Абувацца ў чужыя чаравікі — гэта, як па мне, браць на сябе чужую праблему. А піць шампанскае — гэта ўшаноўваць жыццё, — растлумачыла сп-ня Ольсан сімволіку вакол фотаздымка прычасця. Ісус тлумачыць сваім вучням, што Ён павінен памерці. Я ніколі не была на пахаванні, дзе напрыканцы не пілі б шампанскае, каб ушанаваць мінулае жыццё нябожчыка.
Калі ў вас, як у гомасексуала, няма дзяцей, як у гетэрасексуальных пар у вашым асяроддзі, вы можаце завесці хатнюю жывёлу замест таго, каб марнаваць сваю пяшчоту, — растлумачыла сп-ня Ольсан прысутнасць сабакі на фотаздымку прычасця. «Як вам удалося так накіраваць сабаку», — запытаўся са здзіўленнем нехта з гледачоў.
— Ніхто яго нікуды не накіроўваў, — адказала сп-ня Ольсан. Ён сыходзіць з фота, бо не хацеў далучацца! Але сабака ўдзельнічае, таму што сімвалізуе вернасць. То кожны мае зрабіць з гэтага свае высновы.

Важна паказаць
Распяцце было самым цяжкім сюжэтам. Фота паказвае забітага Ісуса, на якога падае цень крыжа. Чалавек з паголенай галавой і добра апрануты мужчына адыходзяць ад месца здарэння з агрэсіўным позіркам.
— Я сапраўды не ведала, як быць з распяццем, — сказала сп-ня Ольсан. Было б дзіўна вешаць чалавека на крыжы. Але было важна паказаць гэты сюжэт, таму што ў наш час шмат гомасексуалаў забіваюць. Ева Цібі [прафесарка Стакгольмскага ўніверсітэта – заўвага Gaypress.eu] дала мне факты пра нажавыя раненні. Ахвяра, забітая пры «звычайным» нажавым забойстве, атрымлівае, як правіла, 3-4 нажавыя раненні. Але ў выпадку нажавых забойстваў гомасексуалаў 70-80 удараў нажом не рэдкасць.

Абдымаюцца і ўсміхаюцца

Фота, дзе Марыя з Магдалы і Саламеі сустракае уваскрослага Хрыста, — пасланне сп-ні Ольсан на тэму жанчын-святарак.
— Жанчыны ля магілы атрымалі дазвол Ісуса пайсці і расказаць, што бачылі. На фота дзве святаркі-лесбійкі, якім толькі што дазволілі пайсці і расказаць, што яны бачылі, — распавядае сп-ня Ольсан.

Дванаццатая і заключная фатаграфія, дапасаваная да біблейскага тэксту «Глядзіце, каб не пагарджалі нікім з гэтых малых», не натхнёная якім-небудзь асобным біблійным сюжэтам, а зыходзіць з ўласнага ўяўлення фотамастачкі.
Яна паказвае Ісуса ў асяроддзі гей-параў у белым, якія абдымаюць Хрыста і ўсміхаюцца яму, у «чыстым» святле.
Фотамастачка прызнаецца, што многія, пэўна, адчувалі сум і боль ад зместу выставы.

Адрынутыя
—  Але я таксама доўгі час адчувала, як мне сумна і балюча ад таго, што мяне не прымаюць як гомасексуальную асобу ў царкоўных колах. Недзе павінен быў выйсці на паверхню гэты боль. Турбулентнасць, якая зараз адбываецца вакол Ecce Homo, неабходная, — патлумачыла фотамастачка.

З гэтым публічна пагадзіўся і адзін з капеланаў EKHO Оле Хагенберг, які мае шматгадовы досвед душпастырства ў сваім служэнні.
— Давайце захоўвайць прапорцыі, — заклікаў ён. — На працягу стагоддзяў нас, як гомасексуалаў, не толькі ранілі, але і знішчалі. Зыходзячы з майго досведу душпастырства, агрэсія да тых, каму пагражае ўласная сексуальнасць, большая, чым агульны адчай ад існавання гомасексуальнасці з боку іншых, — дадаў ён.

Запрашэнне да размовы

Нехта іншы з прысутных адзначыў важнасць звароту да гетэрасексуалаў, якія хочуць зразумець гомасэксуальнасць, але не могуць. Сп-ня Ольсан заўважыла, што гэта менавіта тое, што адбываецца цяпер, таму што дэбаты вакол выставы Ecce Homo маюць на мэце дасягненне такога разумення. Акрамя таго, фотамастачка з прыемнасцю зазначыла, што цяпер царква Швецыі ініцыявала публічную дыскусію на тэму «Царква і гомасексуальнасць», якую сп-ня Ольсан лічыць прамым вынікам фотавыставы Ecce Homo.
Паказ Ecce Homo ва Упсальскім саборы стаў асабістым паваротным момантам для Элізабет Ольсан. Па яе словах, у яе зніклі цяжкія ўзгадкі аб тым, як царква абыходзіцца з гомасексуаламі.
— Церне, якое ў мяне было ўнутры, знікла пасля выставы ва Упсале. Аднак мы павінны працягваць барацьбу. Цяпер я адчуваю сябе гасцінна ў святым храме, — дадала фотамастачка.

Паводле: EKHO-Stockholm 

 

Также по теме: Элізабет Ольсан Валін